Δυστυχώς δεν είμαι ικανός να πλέξω εγκώμιο αντάξιο του μεγάλου αρχαιολόγου Σπύρου Ιακωβίδη, ο οποίος μας αποχαιρέτησε χθες το πρωί, Κυριακή 16 Ιουνίου, πλήρης ημερών και έργου.
Αρκούμαι στο να επισημάνω μερικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του.
Ολωσδιόλου άτυφος, άρχοντας πραγματικός, αντιπαρερχόταν, μάλλον μετά βδελυγμίας, επαίνους και τα τοιαύτα. Το ήθος του εκλείπει στη σύγχρονη Ελλάδα. Σίγουρα ο Σπύρος Ιακωβίδης ήταν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της Άλλης Ελλάδας. Σ' αυτήν βασιλεύουν ακόμα δυσεύρετες την σήμερον αρετές: εργατικότητα, υπευθυνότητα, αξιοπρέπεια, συνέπεια, μέτρο, συνείδηση, αρχοντιά σε όλο της το μεγαλείο.
Ο Σπύρος Ιακωβίδης με είχε τιμήσει με την προσοχή του. Το θεωρώ μεγίστη τιμή. Το να συναναστρέφεσαι ανθρώπους τέτοιου σπάνιου ήθους είναι το σπουδαιότερο σχολείο. Δεν υπάρχει φυσικά ίχνος διδακτισμού. Όμως όλη η ατμόσφαιρα είναι μια διδαχή υψηλού επιπέδου.
Σκέπτομαι ότι τέτοιες μέρες ο Σπύρος Ιακωβίδης ετοιμαζόταν για την καθιερωμένη καλοκαιρινή κάθοδό του στις Μυκήνες, εκεί όπου έκανε ανασκαφές 50 και πλέον χρόνια (!).
Ο Σπύρος Ιακωβίδης με τη σύζυγό του συγγραφέα Αθηνά Κακούρη |
Ο Σπύρος Ιακωβίδης είναι διαχρονική αξία. Όταν όλοι οι εφήμεροι σταρ της πολιτικής, της τέχνης, της ακαδημαϊκής κοινότητας - γιατί όχι; - θα έχουν σβήσει οριστικά, το δικό του άστρο θα λάμπει φωτεινότερο παντός άλλου.
Ο Σπύρος Ιακωβίδης είναι αληθινά ευδαίμων. Γιατί έκανε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά. Οπότε τώρα απολαμβάνει - κι ας μην το υποψιάζεται ίσως - το κατά Ελύτην αμύγδαλο του κόσμου.
Ήταν μία εμβληματική μορφή της παλαιάς αρχαιολογικής σχολής όχι μόνον στην Ελλάδα, που αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της επιστημονικής του δραστηριότητας σε θέματα μυκηναϊκής αρχαιολογίας. Υπήρξε διδάσκαλος πολλών σημερινών επιστημόνων τόσο από τα έδρανα του Πανεπιστημίου Αθηνών όσο και από ξένα πανεπιστήμια όπου επίσης δίδαξε για πολλά χρόνια.
Aνασκαφές είχε πραγματοποιήσει στην ευρεία περιοχή των Αθηνών αλλά και στην Eλευσίνα, την Πύλο, την Θήρα, την Περατή, τον Γλα, κυρίως όμως στις Mυκήνες. Γιατί ειδικά στις Μυκήνες εργάσθηκε για περισσότερα από 50 χρόνια, τα μισά από τα οποία ως διευθυντής των ανασκαφών, διαδεχόμενος τον Γεώργιο Μυλωνά. Η ειδίκευσή του άλλωστε στην Μυκηναϊκή εποχή τον κατέστησε διεθνώς ειδήμονα.
Ο Σπύρος Ιακωβίδης σε εκδήλωση στο Μουσείο Μπενάκη τον περασμένο Φεβρουάριο (3-2-2013) |
Γεννήθηκε το 1923 στην Aθήνα, πήρε δίπλωμα Αρχαιολογίας από το Πανεπιστήμιο Aθηνών το 1946 και διδακτορικό δίπλωμα το 1962. Εργάσθηκε ως επιμελητής αρχαιοτήτων για δύο χρόνια (1952-1954) αλλά κυρίως ασχολήθηκε με την διδασκαλία και την ανασκαφή. Αρχαιολογία δίδαξε στα Πανεπιστήμια Aθηνών (1970-1974), Μάρμπουρκ (1976-1977), Χαϊδελβέργης (1977) και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια (1979-1991) ενώ υπήρξε μέλος του Iνστιτούτου Προχωρημένων Σπουδών στο Πρίνστον των Ηνωμένων Πολιτειών (1977-1978).
Είχε εκδώσει τα βιβλία «H Mυκηναϊκή Aκρόπολις των Aθηνών» (1962), «Περατή» (1969-1970), «Aι Mυκηναϊκαί Aκροπόλεις» (1973), «Vormykenische und Mykenische Wehrbauten» (1977), «Late Helladic Citadels on Mainland Greece» (1988), «Γλας I» (1989), «Γλας II» (1998), «Gla and the Kopais» (2001), «Μυκήνες – Επίδαυρος» (2002) και άλλα συλλογικά, όπως η «Iστορία του Eλληνικού Έθνους» (1970) και «Μεγάλες στιγμές της ελληνικής Αρχαιολογίας» (2007).
Μέλος της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας ο Σπύρος Ιακωβίδης υπήρξε μέλος και πολλών άλλων ιδρυμάτων όπως της Society of the Promotion of Hellenic Studies, της Bρετανικής Aρχαιολογικής Σχολής Aθηνών, της Société de Préhistoire Française, του Γερμανικού Aρχαιολογικού Iνστιτούτου, της Iστορικής και Eθνολογικής Eταιρείας κ. ά. Είχε τιμηθεί με το Mετάλλιο Eθνικής Aντιστάσεως, Mέγας Tαξιάρχης του Φοίνικος ενώ το 2008, όταν γιόρταζε τα 85 χρόνια του, συμπληρώνοντας ταυτόχρονα 50 χρόνια συμμετοχής στις ανασκαφές των Μυκηνών μαθητές του, συνάδελφοι και φίλοι τον τίμησαν προσφέροντάς του τον τόμο «Δώρον» με μελέτες σε θέματα μυκηναϊκής αρχαιολογίας.
Η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Σπύρου Ιακωβίδη στις 29 Μαϊου 2013, στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, όπου παρουσιάστηκε το νέο βιβλίο της Αθηνάς Κακούρη 1821 παρουσία του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου. |
Μία από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του ήταν τον περασμένο Οκτώβριο στην τηλεόραση της ΝΕΤ (εκπομπή «Στα Ακρα») όπου μίλησε για τη συμμετοχή του, ως νεαρός φοιτητής του Πανεπιστημίου τότε στην απόκρυψη των αρχαιοτήτων των μουσείων, λίγο προτού μπουν οι Γερμανοί στην Αθήνα. Ηταν ο τελευταίος επιζών άλλωστε εκείνης της ομάδας αρχαιολόγων…